Sáng ngày 12/9/2023, tại Hà Nội, Tổng cục Thống kê (TCTK) tổ chức Hội thảo “Đề xuất phương pháp đo lường kinh tế số ở Việt Nam” bằng hình thức trực tiếp và trực tuyến. Tổng cục trưởng TCTK Nguyễn Thị Hương tham dự và chủ trì Hội thảo.
Tham dự Hội thảo trực tiếp về phía TCTK có các Phó Tổng cục trưởng: Nguyễn Trung Tiến, Lê Trung Hiếu; đại diện lãnh đạo và chuyên viên các đơn vị thuộc TCTK; đại diện lãnh đạo, chuyên viên một số Bộ, ban, ngành ở Trung ương; đại diện một số viện nghiên cứu, trường Đại học kinh tế quốc dân... Hội thảo có sự tham dự của chuyên gia một số tổ chức quốc tế: Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), Ngân hàng thế giới (WB) và Ngân hàng phát triển Châu Á (ADB); chuyên gia thống kê trong nước; một số cơ quan thông tấn báo chí tại Hà Nội.
Hội thảo cũng được kết nối trực tuyến với các UBND, Cục Thống kê tỉnh, thành phố trong cả nước với sự tham dự của đại diện lãnh đạo, chuyên viên phụ trách.
Phát biểu tại Hội thảo, Tổng cục trưởng TCTK Nguyễn Thị Hương cho biết, trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, công nghệ và đổi mới sáng tạo sẽ đóng góp nhiều hơn vào quá trình chuyển đổi mô hình tăng trưởng; công nghệ thông tin ngày càng được ứng dụng trong mọi lĩnh vực, ngành nghề và mọi mặt của đời sống.
Tổng cục trưởng TCTK Nguyễn Thị Hương phát biểu tại Hội thảo
Ở Việt Nam, kinh tế số đã được Đảng và nhà nước quan tâm chú trọng, ngày 27 tháng 9 năm 2019, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 52-NQ/TW về “Một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cách mạng công nghiệp lần thứ tư”, đặt mục tiêu tới năm 2030, kinh tế số chiếm khoảng 30% GDP; Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã đề ra đến năm 2025, kinh tế số phải đạt khoảng 20% GDP và đạt khoảng 30% GDP vào năm 2030.
Để phục vụ đo lường nền kinh tế số, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã ban hành Thông tư số 13/2021/TT-BKHĐT quy định Hệ thống chỉ tiêu kinh tế số gồm 50 chỉ tiêu, trong đó có chỉ tiêu“Tỷ trọng giá trị tăng thêm của kinh tế số trong tổng sản phẩm trong nước”, và là một trong 230 chỉ tiêu thống kê quốc gia được quy định trong Luật sửa đổi bổ sung một số điều và Phụ lục Danh mục chỉ tiêu Thống kê quốc gia của Luật Thống kê sửa đổi ngày 12/11/2021 và trong Nghị định số 94/2022/NĐ-CP ngày 07/11/2022 của Chính phủ quy định nội dung chỉ tiêu thống kê thuộc hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia; và quy trình biên soạn chỉ tiêu tổng sản phẩm trong nước (GDP), chỉ tiêu tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (GRDP) đã quy định nội dung chi tiết các chỉ tiêu này. Cùng với đó, Quyết định số 05/2023/QĐ-TTg ngày 24/02/2023 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Hệ thống chỉ tiêu thống kê cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã có chỉ tiêu “Tỷ trọng giá trị tăng thêm của kinh tế số trong tổng sản phẩm trên địa bàn”.
Các chỉ tiêu này do TCTK chịu trách nhiệm chủ trì biên soạn, công bố. Tuy nhiên, hiện nay việc đo lường kinh tế số còn gặp nhiều khó khăn, thách thức đối với hầu hết các quốc gia trên thế giới, đặc biệt chỉ tiêu tỷ trọng giá trị tăng thêm của kinh tế số trong GDP/GRDP. Đây là chỉ tiêu kinh tế vĩ mô tổng hợp mới, khó và phức tạp cả về lý luận và thực tiễn, liên quan đến hầu hết các hoạt động của nền kinh tế. Hiện nay, Cơ quan Thống kê Liên hợp quốc chưa ban hành phương pháp luận và tài liệu hướng dẫn để thống nhất thực hiện biên soạn chỉ tiêu này trên toàn thế giới.
Để đo lường chỉ tiêu tỷ trọng giá trị tăng thêm của kinh tế số trong GDP, GRDP, TCTK đã nghiêm túc nghiên cứu các tài liệu hướng dẫn của các tổ chức quốc tế như Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB)… với mục đích xây dựng phương pháp tính chỉ tiêu kinh tế số phù hợp với lý luận chung của Tài khoản quốc gia và thực tế của Việt Nam. Bên cạnh đó, TCTK đã nhận được sự hỗ trợ kỹ thuật của các tổ chức quốc tế, tổ chức các hội thảo trong nội bộ cơ quan TCTK, tham gia đoàn khảo sát học hỏi kinh nghiệm đo lường kinh tế số của Úc, có tham vấn của các tổ chức quốc tế (OECD, IMF) và chuyên gia trong nước để tìm ra phương pháp tối ưu nhằm đo lường chỉ tiêu này.
Toàn cảnh Hội thảo tại TCTK
Tại Hội thảo, đại diện lãnh đạo Vụ Hệ thống Tài khoản quốc gia (TCTK) đã trình bày Đề xuất phương pháp đo lường Kinh tế số ở Việt Nam với các nội dung cụ thể: Giới thiệu về kinh tế số và đo lường kinh tế số của quốc tế; Cơ sở pháp lý, nguồn thông tin và đề xuất đo lường kinh tế số ở Việt Nam; Hạn chế và giải pháp hoàn thiện đo lường giá trị tăng thêm của kinh tế số trong GDP, GRDP. Hội thảo cũng được nghe trình bày về Kết quả tính toán thử nghiệm Kinh tế số theo hướng dẫn của OECD với những nội dung thông tin về: Nguồn thông tin, Phạm vi đo lường, Phương pháp đo lường và Kết quả đo lường.
Kết quả tính thử nghiệm sơ bộ từ TCTK cho thấy, Tỷ trọng giá trị tăng thêm kinh tế số trong GDP năm 2022 là 12,86%, trong đó ngành kinh tế số lõi đóng góp 7,82% (chiếm 60,85%), số hóa các ngành khác đóng góp 5,03% (chiếm 39,15%), bình quân giai đoạn 2019-2022 đạt khoảng 11,53%. Theo khu vực kinh tế, đóng góp kinh tế số của khu vực dịch vụ trong GDP cao nhất, bình quân giai đoạn 2019-2022 đạt 6,60%; khu vực công nghiệp và xây dựng đạt 5,97%; số hóa trong khu vực Nông, lâm nghiệp và thủy sản có tỷ trọng thấp nhất trong 3 khu vực, bình quân giai đoạn 2019-2022 chỉ đóng góp khoảng 0,05% trong GDP. Giai đoạn 2019-2022, quy mô của kinh tế số có xu hướng gia tăng, thể hiện sự nỗ lực của Chính phủ trong việc đẩy mạnh phát triển công nghệ thông tin và truyền thông, hoạt động số hóa của các ngành kinh tế ngày càng được tăng cường, đặc biệt là các ngành dịch vụ có xu hướng số hóa ngày càng tăng giúp tỷ trọng đóng góp giá trị gia tăng của khu vực dịch vụ trong GDP từ 6,49% năm 2019 lên 6,74% năm 2022.
Tại Hội thảo các đại biểu tham dự trực tiếp và trực tuyến đã có những thảo luận liên quan về các nội dung như: Khái niệm; Phạm vi, phương pháp đo lường kinh tế số; Ngành kinh tế số lõi; phương pháp đo lường giá trị số hóa của các ngành kinh tế khác. Kết quả ước tính thử nghiệm đo lường, đóng góp giá trị tăng thêm của kinh tế số trong GDP, GRDP.
Kết luận tại Hội thảo, Tổng cục trưởng TCTK Nguyễn Thị Hương đánh giá cao sự chuẩn bị của Vụ Hệ thống Tài khoản quốc gia, TCTK cũng như những ý kiến đóng góp của các đại biểu, chuyên gia trong nước, quốc tế về phương pháp đo lường kinh tế số và mong tiếp tục nhận được các ý kiến đóng góp. Dựa trên các ý kiến đóng góp, Tổng cục trưởng đề nghị Vụ Hệ thống Tài khoản quốc gia tiếp tục có sự rà soát, tổng hợp để từng bước hoàn thiện nội dung về đề xuất phương pháp đo lường chỉ tiêu kinh tế số đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ được giao theo kế hoạch; rà soát nguồn thông tin để hoàn thiện kết quả tính thử nghiệm đóng góp của kinh tế số vào tăng trưởng của đất nước. Dự kiến, kết quả chính thức sẽ được công bố vào cuối năm nay./.
