Trong những năm qua, cùng với tiến trình chuyển đổi số quốc gia mạnh mẽ, Tổng cục Thống kê đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao chất lượng và hiệu quả trong điều tra thống kê. Đặc biệt, Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 và Tổng điều tra kinh tế năm 2021 đã ứng dụng triệt để công nghệ thông tin trong tất cả các khâu thu thập, tổng hợp, xử lý, kiểm tra, giám sát, công bố và lưu giữ thông tin. Tính đến năm 2023, có 84% tổng số cuộc điều tra được sử dụng phiếu điều tra điện tử trên thiết bị di động (CAPI) hoặc trực tuyến (Webform).

Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giai đoạn thu thập thông tin tạo ra nhiều giá trị gia tăng, cụ thể: Nâng cao chất lượng số liệu; Giảm công sức của lực lượng tham gia điều tra trong các công đoạn thu thập, xử lý thông tin và nghiệm thu kết quả; Nắm bắt thông tin để chỉ đạo kịp thời những nơi gặp khó khăn hoặc chất lượng số liệu chưa tốt; Kiểm soát tiến độ thu thập thông tin tại địa bàn; Có số liệu ngay khi kết thúc thu thập thông tin tại địa bàn giúp rút ngắn thời gian công bố số liệu; Tiết kiệm ngân sách nhà nước.

Từ ngày 01 tháng 4 năm 2024 đến ngày 30 tháng 4 năm 2024, Tổng cục Thống kê tiến hành thu thập thông tin Điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ năm 2024 (Điều tra DSGK 2024). Đây là cuộc điều tra quan trọng, nằm trong Chương trình điều tra thống kê quốc gia do Thủ tướng Chính phủ ban hành theo Quyết định số 03/2023/QĐ-TTg ngày 15 tháng 02 năm 2023. Các nội dung của Điều tra DSGK 2024 được thực hiện theo Phương án Điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ năm 2024 do Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê ký theo Quyết định số 629/QĐ-TCTK ngày 14 tháng 7 năm 2023. Điều tra DSGK 2024 là cuộc điều tra chọn mẫu có quy mô mẫu lớn 20% địa bàn điều tra của cả nước (tương đương 39.340 địa bàn).

Phát huy những kết quả đã đạt được, công tác thu thập, xử lý dữ liệu Điều tra DSGK 2024 được ứng dụng công nghệ thông tin trong tất cả các công đoạn: Quản lý mạng lưới điều tra, quản lý điều tra viên thống kê, quản lý giám sát viên, phân công nhiệm vụ, thực hiện thu thập thông tin, giám sát, xử lý làm sạch, lưu trữ và công bố kết quả…

Điều tra DSGK 2024 áp dụng phương pháp thu thập thông tin bằng hình thức phỏng vấn trực tiếp. Điều tra viên (ĐTV) đến từng hộ để hỏi người cung cấp thông tin và ghi đầy đủ các câu trả lời vào phiếu điều tra điện tử được thiết kế trên thiết bị di động thông minh. Một số trường hợp đặc biệt, đối với những đối tượng điều tra không thể tiếp cận trực tiếp hoặc tiếp cận nhiều lần không được, có thể dùng phương pháp thu thập thông tin trực tuyến để đối tượng điều tra tự cung cấp thông tin qua một ứng dụng Web đã được thiết lập sẵn.

Hệ thống phần mềm phục vụ quản lý điều hành, giám sát, thu thập, xử lý kết quả cuộc điều tra do đội ngũ kỹ sư tin học của ngành Thống kê thực hiện. Khâu thu thập thông tin được thực hiện qua một ứng dụng cài đặt trên thiết bị di động thông minh (sử dụng hệ điều hành Android hoặc iOS) của ĐTV. Công tác quản lý điều hành, giám sát, xử lý dữ liệu cuộc điều tra được thực hiện thông qua một website, bảo đảm đồng bộ, thống nhất từ Trung ương đến địa phương. Phần mềm phục vụ điều tra được thiết kế, xây dựng và triển khai trên môi trường Internet, áp dụng cho toàn bộ các công đoạn: Lập bảng kê, phân công địa bàn cho ĐTV và giám sát viên (GSV), thu thập thông tin (phiếu điện tử gồm Webform và CAPI), đồng bộ dữ liệu, giám sát tiến độ và làm sạch số liệu, khai thác kết quả điều tra…

Để đảm bảo thực hiện thành công Điều tra DSGK 2024, Tổng cục Thống kê đã chuẩn bị lực lượng để hỗ trợ ĐTV, GSV các cấp trong suốt quá trình điều tra, đặt biệt là hỗ trợ sử dụng thiết bị di động và xử lý sự cố trong quá trình thu thập thông tin trên toàn quốc.

Kết quả cuộc điều tra sẽ được phổ biến thông tin dưới dạng dữ liệu tổng hợp, hình ảnh trực quan hóa (infographic, video graphic…) bằng biểu đồ và trên không gian địa lý, đáp ứng nhu cầu đa dạng của người dùng tin.

Tổng cục Thống kê đồng thời đã chuẩn bị hạ tầng công nghệ thông tin đủ năng lực quản lý, vận hành hệ thống phần mềm, quản trị dữ liệu từ trung ương đến địa phương bảo đảm hoạt động thông suốt 24/7; bảo đảm an toàn, an ninh thông tin, an ninh mạng theo hướng dẫn của Bộ Thông tin và Truyền thông.

Đến nay, tất cả công tác chuẩn bị đã hoàn tất, sẵn sàng mọi điều kiện tốt nhất để tổ chức thành công Điều tra DSGK 2024. Với tinh thần đổi mới, sáng tạo, Tổng cục Thống kê sẽ đẩy nhanh công tác chuyển đổi số, tiếp tục ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trong hoạt động thống kê nhằm cung cấp thông tin thống kê đầy đủ, chính xác, kịp thời để đáp ứng yêu cầu quản lý, chỉ đạo, điều hành, hoạch định chính sách, phát triển kinh tế - xã hội của Đảng, Quốc hội và Chính phủ, các Bộ, ngành và địa phương cũng như đáp ứng nhu cầu sử dụng thông tin thống kê của người dùng tin trong và ngoài nước.

Cao Quang Thành
Phó Cục trưởng Cục Thu thập dữ liệu và Ứng dụng CNTT thống kê – TCTK