Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Viện Nghiên cứu và Ứng dụng phòng chống ma túy (PSD) vừa ra mắt bộ tài liệu "Kỹ năng phòng, chống ma túy" trong trường học với 4 đầu sách cho từng đối tượng là học sinh THCS, THPT, phụ huynh và thầy cô, cán bộ quản lý giáo dục.

Cuốn "Kỹ năng phòng, chống ma túy cho học sinh THCS" nêu rõ kỹ năng xử lý khi gặp các tình huống nguy cơ liên quan đến ma túy.

Theo đó, lần đầu tiên một người sử dụng ma túy thường thông qua các buổi sinh nhật, đi chơi tập thể, đi hát karaoke... cùng bạn bè. Sau một vài lấn vào, dường như theo thói quen cứ khi nào đi như vậy, họ sẽ tiếp tục sử dụng ma túy. Tình trạng ấy lặp đi lặp lại đến khi họ nhận ra mình nghiện ma túy thì mọi thứ đã muộn.

Có rất nhiều nguy cơ mà các em có thể gặp như: Ăn đồ ăn/thức uống có pha trộn hoặc cho ma túy vào; bị người khác cho ăn/uống đồ có chứa chất ma túy; bị ép sử dụng đồ có chứa ma túy; nhờ vận chuyển đồ có chứa chất ma túy; bị rủ rê, lôi kéo vào hành vi bán hàng, vận chuyển đồ/thức ăn có chứa ma túy.

Khi gặp các tình huống nguy cơ trên, học sinh cần nhớ quy tắc 5 ngón tay.

Nguyên tắc 1: Ngón tay cái - Bình tĩnh

Trong bất kỳ tình huống nào các em đều cần bình tĩnh, không nên khóc lóc. Khi mất bình tĩnh, các em sẽ khó phân tích được tình huống mình đang gặp phải, không lựa chọn được giải pháp phù hợp và an toàn tại thời điểm đó. Hơn nữa, việc không bình tĩnh, sợ hãi sẽ càng khiến kẻ xấu biết điểm yếu để uy hiếp, đe dọa, dễ dàng ép các em phải tuân theo yêu cầu của chúng.

Việc la hét, khóc lóc sẽ làm kẻ xấu nảy sinh sợ hãi vì người xung quanh phát hiện. Một vài trường hợp có thể chúng hoảng sợ bỏ chạy, nhưng cũng có thể khiến chúng trở nên liều lĩnh mà gây ra những hành vi nguy hiểm đối với các em.

Nguyên tắc số 2: Ngón tay trỏ - Từ chối, bỏ đi

Việc từ chối, bỏ đi cần khéo léo và dứt khoát. Điều đó cho thấy các em mạnh mẽ, có ý thức làm chủ bản thân và khiến kẻ xấu e ngại. Thường kẻ xấu chỉ đạt được mục đích khi biết người tiếp cận hoặc đe dọa, rủ rê yếu đuối, sợ hãi. Còn với những người mạnh mẽ, có khả năng làm chủ bản thân, chúng thường hạn chế tiếp cận, rủ rê vì tỷ lệ thành công không cao và chúng dễ dàng bị phát hiện hoặc bị bắt.

Nguyên tắc số 3: Ngón tay giữa - Thông báo ngay cho người thân, người lớn mà em tin tưởng

Bên cạnh các em luôn có những người sẵn sàng giúp đỡ khi các em gặp khó khăn. Việc nhờ người xung quanh giúp đỡ không thể hiện sự yếu kém mà đó là lựa chọn thông minh, cần được phát huy. Có những tình huống vượt quá khả năng giải quyết của các em thì việc tìm kiếm sự giúp đỡ sẽ giảm thiểu hậu quả do sự việc gây ra, đảm bảo an toàn cho các em.

Việc liệt kê ra người sẵn sàng giúp đỡ và đánh dấu theo thứ tự 1, 2, 3... sẽ giúp các em phản ứng nhanh trong những tình huống khẩn cấp. Nên trao đổi trước với những người được lựa chọn để họ biết khi gặp tình huống nguy hiểm sẽ gọi ngay cho họ. Nếu sử dụng điện thoại riêng, hãy đặt phím tắt cho những người đó. Ví dụ: Bố là phím 1, mẹ là phím 2, thầy cô giáo là phím 3 để không phải tìm danh sách trong danh bạ trong tình huống khẩn cấp.

Nguyên tắc số 4: Ngón áp út - Di chuyển đến nơi đông người, an toàn

Như đã phân tích ở trên, thông thường những kẻ làm việc xấu sẽ rất sợ người khác phát hiện. Vì thế khi cảm thấy bị đe dọa, không an toàn, các em hãy di chuyển ngay lập tức đến những nơi đông người, nơi cảm thấy an toàn.

Nguyên tắc số 5: Ngón út - Liên lạc với số điện thoại khẩn cấp để nhờ trợ giúp (113, 115, 111)

Ngoài việc liên lạc cho người thân, người lớn mà các em tin tưởng, các em có thể gọi cho số điện thoại 113 là đường dây nóng của cảnh sát (trực 24/24 giờ), 115 - đường dây nóng của bệnh viện, hoặc 111 - đường dây nóng của quốc gia về bảo vệ trẻ em, tùy từng trường hợp cụ thể.

Chẳng hạn, các em có thể gọi 113 khi thấy hành vi tội phạm đang hoặc có nguy cơ xảy ra; phát hiện người bị nghi là tội phạm; có người bị thương hoặc đang gặp nguy hiểm... Hãy gọi 115 khi thấy tai nạn; cấp cứu các vấn đề khẩn cấp liên quan tới sức khỏe; vận chuyển người cấp cứu, người bị nạn.

Các em gọi 111 khi bị bạo hành, đánh đập; bị bắt cóc hoặc có nguy cơ bị bắt cóc; khi gặp khó khăn trong việc học tập, xử lý các mối quan hệ với bạn bè, thầy cô; khi cảm thấy không an toàn; bị xâm hại./.