Ký ức không quên

Những ngày tháng 1-1978, biên giới Việt Nam - Campuchia căng thẳng bởi sự trở mặt của tập đoàn phản động Pol Pot - Ieng Sary, chúng xua quân án ngữ toàn tuyến biên giới Tây Nam. Người dân dọc biên giới Việt Nam luôn sống trong nơm nớp lo sợ vì mỗi lần chúng tràn sang là bắn phá, tàn sát người dân vô tội. Đỉnh điểm là ngày 16-3-1978, Trung đoàn 260 của chúng sang xã Thiện Hưng, huyện Bù Đốp lúc bấy giờ cướp bóc, hãm hiếp phụ nữ, tàn sát gần 260 người dân vô tội. 

Chiến tranh biên giới Tây Nam chính thức nổ ra. Lúc đó Tiểu đoàn Phú Lợi làm nhiệm vụ bảo vệ biên giới ngày đêm phải chiến đấu với kẻ thù. Ngày 23-5-1978, Trung đoàn 260 của Pol Pot lại một lần nữa tràn sang biên giới bao vây, đánh vào Đại đội 1 và 2 của Tiểu đoàn Phú Lợi. Cựu chiến binh Đoàn Văn Phúc, nguyên chiến sĩ Đại đội 1, Tiểu đoàn Phú Lợi nhớ lại: “Tiểu đoàn Phú Lợi nhận nhiệm vụ chốt chặn, chống Pol Pot lấn chiếm qua đất Việt Nam. Trong khoảng 1 tuần ác liệt, đói, khát, thiếu thốn, khó khăn trăm bề song chúng tôi vẫn đảm bảo được tình hình”.

Dù quân số chỉ bằng 1/5 so với kẻ thù nhưng cán bộ, chiến sĩ Đại đội 1 và Đại đội 2 đã dũng cảm chiến đấu đến viên đạn cuối cùng để mở đường thoát thân. Trong trận đánh này, Tiểu đoàn Phú Lợi có 16 chiến sĩ hy sinh và hàng chục chiến sĩ khác bị thương. 

Về lại mảnh đất Kratie, đi đâu các cựu chiến binh cũng nhớ về những kỷ niệm vui buồn, từng con đường, từng phum, sóc, với bao câu chuyện trôi qua đã hàng chục năm nhưng vẫn hằn sâu trong ký ức. Sự yên ả, thanh bình hôm nay có ai biết rằng tại phum Thơ-mây Sa-mác-bốc, huyện Chắc-Tà-Rây này, 38 năm trước vào ngày 4-4-1984, một đại đội của ta phối hợp với đại đội bạn tấn công vào cứ điểm của tiểu đoàn địch thuộc Sư 920 của quân Pol Pot. Sau 3 ngày đêm đánh đuổi, lực lượng của ta và bạn chịu nhiều thiệt hại, nhiều cán bộ, chiến sĩ hy sinh và bị thương, trong đó có Đại đội trưởng Nguyễn Văn Chuẩn. 

Thắp nén nhang thơm ngay vị trí những đồng đội đã hy sinh năm nào, Thiếu tướng Võ Quyết Chiến, nguyên Chính ủy Binh đoàn 16, nguyên Phó chủ nhiệm Chính trị Quân khu 7, nguyên Trung đội trưởng trong trận đánh này không cầm được nước mắt. Ông bồi hồi kể: Vì nghĩa vụ quốc tế cao cả mà anh em, đồng chí, đồng đội mình hy sinh nhiều quá. Họ đã nằm xuống vì lý tưởng cao đẹp, vì cuộc sống của người dân Campuchia. Có người nằm xuống khi bên túi áo ngực còn giữ lá thư viết vội, chưa kịp gửi cho người yêu ở đất mẹ Việt Nam./.

Đất bạn hồi sinh

Quốc lộ 13 nối liền Bình Phước - Kratie giờ được trải nhựa phẳng lì. Hai bên đường mùa này xanh ngát bởi những ruộng lúa trải dài, thấp thoáng nhiều mái nhà sàn ngói đỏ khang trang, ẩn hiện sau những hàng thốt nốt. Sự sống đã thực sự hồi sinh mạnh mẽ ở nhiều vùng quê của tỉnh Kratie, Vương quốc Campuchia.
 

Trên đường trở lại phum Cà - Bây và phum Ba - Tức - 2, phum mà cán bộ, chiến sĩ Đại đội 1, Đại đội 3 của Tiểu đoàn Phú Lợi có nhiều kỷ niệm từ sau ngày đất nước Campuchia hoàn toàn giải phóng (7-1-1979), đoàn cựu binh không khỏi ngỡ ngàng khi nhìn thấy nhiều con đường, nhiều công trình mới mọc lên ven bờ sông Mê Kông lộng gió. Phum Cà - Bây và phum Ba - Tức là nơi Đại đội 1, Đại đội 3 đóng quân, vừa làm nhiệm vụ bảo vệ nhân dân vừa xây dựng chính quyền cơ sở cho bạn. Vào thời điểm mới giải phóng, thế lực của bọn tàn quân Pol Pot đã dần suy yếu. Chúng thường tổ chức những trận đánh nhỏ, lẻ vào phum cướp lương thực, thực phẩm của dân để vào rừng bám trụ, củng cố lực lượng chống phá. Xuyên suốt nhiều năm liền, bộ đội Việt Nam làm nhiệm vụ xây dựng chính quyền giúp bạn là chính, tình nghĩa dân - quân càng gắn kết, cùng ăn, cùng ở, cùng trồng lúa, trồng khoai ổn định cuộc sống, xây dựng lại quê hương, đất nước. 

Thành quả ấy là sự nỗ lực của các cấp chính quyền từ tỉnh đến cơ sở, sự đóng góp công sức của người dân sở tại, trong đó có một phần đóng góp thầm lặng của những cựu chiến binh. Những người lính quân tình nguyện Việt Nam hơn 40 năm trước đã có mặt tại nơi này làm nhiệm vụ chiến đấu, đánh đuổi bọn phản động diệt chủng Pol Pol - Ieng Sary và cùng với chính quyền bạn xây dựng và phát triển kinh tế, ổn định đời sống xã hội để Kratie - vùng đất Đông Bắc nghèo khó của Vương quốc Campuchia nên dáng nên hình như hôm nay. Đó cũng là niềm vui nho nhỏ của đoàn cựu chiến binh Việt Nam khi tạm biệt Kratie. Họ tự hào bởi đã góp phần vun đắp tình đoàn kết, gắn bó, thủy chung giữa 2 dân tộc Việt Nam - Campuchia đến nay mãi mãi keo sơn, bền vững./.